Marrëveshja për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, e arritur në shkurt të vitit 2023 me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, përfaqëson një hap pozitiv për rajonin, por, sipas Aktit për Autorizimin e Mbrojtjes Kombëtare të miratuar nga Kongresi amerikan dhe nënshkruar nga presidenti Donald Trump më 18 dhjetor, zbatimi i saj duhet të përshpejtohet.
Sipas dokumentit, SHBA-ja duhet të shqyrtojë iniciativa për forcimin e marrëdhënieve bilaterale me të dy vendet pasi të arrihet përparim i mjaftueshëm, përfshirë dialogun strategjik dypalësh dhe nisma konkrete për thellimin e lidhjeve ekonomike dhe investimeve.
Aktualisht, Marrëveshja e Ohrit, e njohur edhe si marrëveshja prej 11 nenesh, parasheh një nivel vetëmenaxhimi për komunitetin serb në Kosovë, njohje të simboleve shtetërore të përbashkëta, si dhe kërkon që Prishtina dhe Beogradi të zbatojnë të gjitha marrëveshjet e mëparshme të arritura gjatë dialogut.
Dokumenti amerikan thekson gjithashtu rëndësinë e mbështetjes për një marrëveshje gjithëpërfshirëse përfundimtare midis Kosovës dhe Serbisë, e bazuar në njohje të ndërsjellë, pa mbështetur shkëmbime territoriale apo ndryshime të kufijve sipas linjave etnike.
Në lidhje me sfidat e rajonit, akti nënvizon.
“Varësia e vendeve të Ballkanit Perëndimor nga burimet fosile ruse lidh ekonomitë dhe politikën e tyre me Federatën Ruse dhe pengon aspiratat e tyre për integrim evropian,” thuhet në dokument.
Për më tepër, rritja e ndikimit të Kinës në rajon mund të ketë efekt negativ në konkurrencën strategjike, demokracinë dhe integrimin ekonomik me Evropën, thekson akti, duke kërkuar që sekretari i Shtetit dhe agjencitë e tjera përkatëse të raportojnë rregullisht Kongresit mbi ndikimin dashakeq të Rusisë dhe Kinës në Ballkan.
Aktualisht, aleanca me SHBA-në mbetet një bosht kyç për Kosovën. Pas takimit me presidentin Trump në shtator, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, deklaroi se e ka falënderuar atë për angazhimin e palodhshëm për paqe dhe mbështetje për integrimin evropian.
Akti Kombëtar për Mbrojtje për vitin fiskal 2026 autorizon një shpenzim rekord prej 901 miliardë dollarësh për ushtrinë amerikane, duke përfshirë blerjen e anijeve, avionëve, sistemeve raketore, rritjen e pagave për ushtarët dhe adresimin e kërcënimeve gjeopolitike.
