Shkruan: Flamur Kaçiu
Situata në Siri po zhvillohet me dinamikë të lartë, dhe rrëzimi i mundshëm i regjimit të Basharal-Asadit edhe një herë duket afër. Zhvillimet e fundit tregojnë për aleanca në ndryshim, ndarje të thella dhe interesa të kundërta midis aktorëve lokalë dhe atyre ndërkombëtarë të cilët herë bashkëpunojnë e herë kundër njëra-tjetrës.
Ringritja e grupeve të rebelëve
Hay’atTahriral-Sham (HTS), një koalicion i grupeve sunite, ka kaluar transformime të rëndësishme në vitet e fundit. Dikur degë e Frontit al-Nusra, degë eal-Kaidës, HTS është distancuar nga origjina e saj. Grupi është rikonstruktuar dhe promovon një vizion për një shtet me institucione që respektojnë diversitetin etnik dhe fetar. Kjo qasje e re ka nxitur diskutime në Shtetet e Bashkuara për mundësinë e heqjes së HTS-së nga lista e organizatave terroriste. Aktualisht, HTS udhëheq një betejë vendimtare kundër forcave të Asadit, duke synuar përfitime territoriale dhe politike deri në kryeqytetin Damasku.
Dobësimi i mbështetjes për Asadin për kundër forcimit diplomatik
Mbijetesa e Asadit është bazuar kryesisht në mbështetjen e Rusisë, Iranit dhe Hezbollahut. Megjithatë, këta aleatë tani përballen me dilema strategjike. Irani dhe partnerët e tij ngurrojnë të angazhohen më tej në Siri, pasi kjo mund t’i ekspozojë ndaj rreziqeve më të mëdha nga Izraeli. Struktura e Hezbollahut në detaje u zbulua pas angazhimit të tyre në Siri.Nga ana tjetër, besohet se shërbimet e inteligjencës së Asadit kanë arritur një marrëveshje sekrete me Shtetet e Bashkuara për të kufizuar furnizimin e Hezbollahut me armë, në këmbim të lehtësimit të disa sanksioneve. E Rusia e angazhuar në Ukraninë e ka të vështirë të fokusohet në siri, por do bëj përpjekje maksimale për të ruajt interesat e veta dhe bazën ushtarake.
Pavarësisht ripërtëritjes së marrëdhënieve diplomatike me shtetet arabe dhe ekonomisë së bazuar te tregtia e drogës “kaptagon”, pozita e Asadit mbetet e brishtë. Një grup shiitësh të lidhur me rrjetin e regjimit të tij vazhdojnë ta mbështesin ashtu sikurse babain e tij, por kjo mund të mos mjaftojë për të përballuar sfidat e reja.
Llogaritjet e Turqisë
Turqia luan një rol kyç në konfliktin sirian për shkak të afërsisë kufitare dhe interesave të saj strategjike. Me mbi 3 milion refugjatë sirianë të strehuar në Turqi, qeveria përballet me presione të brendshme për t’i kthyer ata në vendin e tyre edhe pse fillimisht ishin mirëpritur duar hapur, por koha e gjatë ka shkaktuar probleme ekonomike dhe shoqërore. Për më tepër, shqetësimet për Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), e njohur si organizatë terroriste nga Turqia, ShBA dhe BE, mbeten prioritet. Turqia ka vendosur forca ushtarake në zona të rëndësishme të Sirisë dhe mbështet Ushtrinë Kombëtare të Sirisë (SNA), një fraksion rebel kundër Asadit.
Shërbimet turke të inteligjencës kanë gjithashtu lidhje me HTS-në, duke reflektuar qasjen e ndërlikuar të Ankarasë për të balancuar sigurinë, politikat dhe çështjet humanitare.
Forcat kurde dhe tensionet rajonale
Forcat kurde kontrollojnë një pjesë të madhe të territorit sirian dhe kanë luajtur rol të rëndësishëm në luftën kundër ISIS-it, duke përfituar nga mbështetja ushtarake dhe logjistike e ShBA-ve. Mbështetja edhe armatimi nga ShBA-ja është një shqetësim shumë i madh për Turqin pasi që logjikshëm pas përfundimit të luftës së brendshme në Siri, një pjesë e tyre mund të luftoj ushtrinë Turke. Ndryshe nga kurdët në Irak, të cilët kanë arritur marrëveshje me Turqinë, grupet kurde në Siri mbeten në kundërshtim dhe mbajnë lidhjet me PKK-në.
Lidhjet e kurdëve me Izraelin pasqyrojnë rivalitetet më të gjera rajonale. Janë bërë përpjekje për të integruar forcat kurde në ushtrinë siriane për t’i mbrojtur nga sulmet turke, por Asadi ka kërkuar që ato të heqin dorë nga autonomia, një kusht që nuk është pranuar.
Prania e ShBA-ve
Shtetet e Bashkuara mbajnë rreth 1,000 trupa në Siri, një prani që pritet të luajë rol të rëndësishëm në negociatat që do të zhvillohen nëse bie pushteti i Asadit. Ndërsa presidenti në rikthimTrump shprehu dëshirën për të tërhequr trupat, interesat strategjike mund të diktojnë një qasje ndryshe. Trupat amerikane mbeten një faktor vendimtar në formësimin e dinamikave të ardhshme të pushtetit në Siri.
E ardhmja e Sirisë mbetet e pasigurt, me regjimin e Asadit që përballet me sfida të paprecedenta edhe pse dukej se pozicioni i tij po përmirësohej. Ndërsa forcat rebele fitojnë terren dhe fuqitë rajonale ripozicionohen, vendi mund të jetë pranë ripozicionimeve të mëdha politike dhe territoriale. Megjithatë, rruga përpara do të formësohet nga një ndërthurje komplekse ambiciesh lokale, rivalitete rajonale dhe strategji ndërkombëtare.
Opinioni përmban pikëpamjet e autorit dhe nuk prezanton qëndrimet editoriale të teve1.info
