Kërkesat e opozitës për të vendosur sanksione ndaj udhëheqjes shtetërore të Serbisë janë reale, por jo edhe lehtësisht të zbatueshme – thotë për Danas Jelica Miniç nga Lëvizja Evropiane në Serbi.
Ajo kështu komentoi kërkesën e opozitës drejtuar Bashkimit Evropian që të vendosen sanksione ndaj Aleksandar Vuçiçit, Ana Brnabiçit, Đuri Macutës dhe të tjerëve nga udhëheqja shtetërore.
– “Nëse merret parasysh se si sanksionet financiare ashtu edhe ato të personalizuara u përmendën në përfundimin e debatit në Parlamentin Evropian të martën e kaluar, mbi temën e eskalimit të dhunës në Serbi, kjo çështje ka hyrë tashmë në hapësirën publike. Madje edhe një anëtar lituanez i Partisë Popullore Evropiane (EPP) ka mbështetur sanksione ndaj Serbisë, gjatë seancës pasdite ku u dëgjuan vlerësime për gjendjen në Serbi dhe reagime ndaj fjalimeve të opozitës serbe. Mes gati 40 folësve, shumica ishin përfaqësues të EPP-së, e cila deri më tani e kishte mbrojtur regjimin e Aleksandar Vuçiçit” – thotë bashkëbiseduesja.
Ajo shton se kjo mbështetje e padiskutueshme ka munguar edhe gjatë debatit dhe miratimit të të ashtuquajturës Rezolutë e majit e Picula-s për Serbinë.
– “Pra, është krijuar hapësira për të shqyrtuar vendosjen e sanksioneve ndaj Serbisë, gjë që deri më tani ka qenë e pamundur, duke pasur parasysh se mbi çështje të tilla duhet të arrihet konsensus gjatë vendimmarrjes në Këshillin Evropian. Vetë njoftimi i presidentit të EPP-së, Manfred Weber, se do të rishikohet anëtarësimi i SNS në EPP, i dëgjuar në fillim të kësaj jave, është një sinjal alarmi për autoritetet në Serbi” – konsideron Jelica Miniç.
E pyetur për zhvillimet në BE dhe komentet në lidhje me diktaturën në Serbi, pra nëse diçka është lëvizur nga pika e vdekur kur bëhet fjalë për reagimin e krerëve të Unionit mbi dhunën e regjimit ndaj qytetarëve protestues, Miniç thekson se ajo ditë në BE ishte njëfarë “dite e së vërtetës” për gjendjen në Serbi.
–”Duke filluar nga konferenca për shtyp para seancës së Parlamentit Evropian, me dëshmitë e eurodeputetëve të partisë së Gjelbër për ngjarjet në Novi Sad, ku ata morën pjesë të premten e kaluar, e deri tek fjalimet e opozitës serbe dhe më pas debati në parlament, u formësua një pamje e zymtë ku nuk shihej një dalje e mirë. Gjashtë rekomandimet për institucionet evropiane, por edhe për autoritetet serbe, përmbledhin në mënyrë të tërthortë thelbin e problemit: ndërmjetësim evropian ose skenar nepalez. Ndërmjetësim, sepse pushteti në Serbi as nuk është i gatshëm e as i aftë për dialog” – tha ajo.
Sipas saj, masa e parë ndëshkuese e lehtë për t’u zbatuar do të ishte pezullimi i fondeve nga Plani i Ri i Rritjes, për shkak të mosrealizimit të Agjendës së Reformave, pasi Serbia nuk ka përmbushur asnjë reformë ndaj së cilës është zotuar.
“Dhe kjo do të ishte vetëm fillimi. Për këtë vendim ka mandat Komisioni Evropian, pasi ai vlerëson përmbushjen e kritereve për ndarjen e fondeve financiare. Për shembull, meqë duket se ekziston koordinim mes KE-së dhe ODHIR-it (Zyra për Institucione Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut e OSBE-së) lidhur me vlerësimet negative për funksionimin e institucioneve serbe mbi përmirësimin e kushteve zgjedhore, çka ishte zotim i Serbisë, lëmshi bëhet gjithnjë e më i ngatërruar, duke përfshirë edhe më shumë aktorë. Nuk ka rezultate në luftën kundër korrupsionit. Hapësira mediatike po ngushtohet gjithnjë e më shumë. Të gjitha këto janë argumente për sanksione financiare dhe atë shpejt” – thotë Miniç.
Miniç shton se maksimumi i asaj që BE mund të bëjë për të ndihmuar qytetarët e rebeluar kundër autokratit varet nga ajo që vetë qytetarët janë të gatshëm të ofrojnë.
– “Ata tregojnë qartë çfarë nuk duan, por nuk është ende e qartë se çfarë duan. Cili është programi, në ç’linja, a është pro-evropian apo pro-rus, militant ndaj fqinjëve apo bashkëpunues, a sjell një valë të re nacionalizmi apo një opsion qytetar? Këtë e pyesin në BE, këtë e pyet Aleksandar Vuçiç dhe këtë e pyesim edhe ne vetë që mbështesim ndryshime të shpejta e themelore në Serbi” – përfundon ajo.
“Për këtë që kemi parë, nuk do të ketë amnisti”
Kryetari i Partisë Demokratike, Srđan Milivojević, partia e cila më 3 korrik të këtij viti e para kërkoi nga BE të vendosë sanksione ndaj atyre që në Serbi shkelin rëndë të drejtat e njeriut, tha për Danas se ata i janë drejtuar me letër të gjitha institucioneve të BE-së me kërkesë që ndaj përgjegjësve për dhunë, represion, brutalitet policor, shkelje serioze të të drejtave të njeriut dhe minimin e rendit kushtetues e të sundimit të ligjit, të vendosen sanksione të personalizuara, duke filluar me ndalimin e hyrjes në vendet e BE-së.
– “Jam i bindur se ai që është armik i lirisë dhe demokracisë në Serbi, duhet si i tillë të trajtohet edhe nga shoqëritë e rregulluara, sepse liria dhe arritjet demokratike janë vlera universale. Ai që si armik i lirisë dhe rendit demokratik i cenon këto vlera në Serbi, nuk do të ngurrojë t’i cenojë ato kudo. Gjatë vizitave të mëparshme në Bruksel dhe bisedave me zyrtarë evropianë, i kemi kujtuar ata se masa të tilla janë aplikuar në vitin 2000 kundër gjyqtarëve dhe prokurorëve që ndëshkonin mediat sipas Ligjit të Vuçiçit për informimin, kundër policëve që keqtrajtonin e torturonin qytetarët e arrestuar, kryesisht aktivistë të Otporit, por edhe kundër udhëheqësve të regjimit” – tha Milivojević.
Ai shton se kanë marrë garanci të qarta se kërkesa e tyre ka mirëkuptim dhe aprovim, pasi bëhet fjalë për një masë që prek konkretisht autorët e tillë dhe jo qytetarët e Serbisë.
– “Me këto masa, BE do të jepte mbështetje konkrete për të gjithë aktorët që në rrethana tejet të vështira luftojnë kundër korrupsionit dhe për ruajtjen e rendit kushtetues dhe të të drejtave të njeriut. Përfundimisht, disa përfaqësues të regjimit do ta kuptonin se pas rënies së këtij regjimi mafioz dhe brutal, për shkak të kësaj mase, nuk do të kishin ku të iknin dhe se nuk janë të paprekshëm” – thekson ai.
Sipas tij, është shumë e rrezikshme që ky regjim mafioz, përmes mediave të veta propagandistike, pretendon se me këtë opozita kërkon sanksione ndaj shtetit, sepse kështu Aleksandar Vuçiç barazon veten me shtetin, duke thënë: “Shteti i Serbisë jam unë dhe mafia ime në pushtet”.
– “Këto masa nuk kanë lidhje me qytetarët e Serbisë ose me shtetin. Janë masa që synojnë ndëshkimin e përfaqësuesve të regjimit që shkelin brutalisht të drejtat dhe liritë qytetare, jo të qytetarëve të Serbisë dhe as të shtetit tonë. Është e rëndësishme që më në fund kjo çështje të diskutohet hapur në instancat më të larta në Strasburg dhe Bruksel dhe që po i bashkohen edhe aktorë të tjerë të jetës politike. Nesër, si Partia Demokratike, do t’u dorëzojmë zyrtarëve evropianë prova për shkelje të rënda të të drejtave të njeriut dhe për përgjegjësinë për ndërhyrjen brutale në protestën e fundit në Novi Sad dhe disa vende të tjera, me kërkesë që edhe ata pjesëtarë të policisë dhe shërbimeve të sigurisë të shtohen në listën ekzistuese” – tha Milivojević.
Ai shtoi se me ndihmën e ekspertëve të njohur për të drejtën ndërkombëtare, kanë hapur edhe mundësinë e ndjekjes individuale për krime kundër njerëzimit në gjykatat ndërkombëtare kundër të gjithë atyre që janë përgjegjës për brutalitetin policor – nga urdhërdhënësit deri te ekzekutuesit. Po ashtu, do të merren edhe me përgjegjësinë e individëve për dhunën në stadiumin “Rajko Mitić” gjatë ndeshjes mes Serbisë dhe Anglisë.
– “Për këtë që kemi qenë dëshmitarë, nuk do të ketë amnisti” – përfundon Srđan Milivojević.
