Profesori i të drejtës kushtetuese, Kadri Kryeziu, pret seancë të suksesshme të konstituimit të Kuvendit më 15 prill. Ai thotë se s’ka asnjë arsye që të ketë zvarritje të formimit të institucioneve, derisa thekson se çfarëdo tendence e tillë, do të ishte devijim nga rendi kushtetues dhe demokratik. Sipas tij, Lëvizja Vetëvendosje, si partia fituese e zgjedhjeve të 9 shkurtit, duhet pa vonesa të propozojë emrin e kryetarit të Kuvendit, rrjedhimisht pas betimit të deputetëve të zgjidhen edhe trupat e Kuvendi dhe të hapet rruga për formimin e qeverisë.
Ish-anëtari i Gjykatës Kushtetuese, Kadri Kryeziu, në një intervistë për KosovaPress, e konsideron legjitime edhe takimin ndërmjet kryetarit në detyrë të Kuvendit, Glauk Konjufca me liderët e partive politike më 8 prill për përgatitjen e seancës konstituive.
Duke folur për mbarëvajtjen e seancës konstitutive, ai thotë se fillimisht duhet të verifikohen mandatet e deputetëve, pastaj jepet betimi i tyre dhe prej atij momenti të zgjedhurit e popullit kanë legjitimitet dhe legalitet.
Mirëpo, sipas Kryeziut, pa u zgjedhur trupat e Kuvendit, përfshirë kryetarin dhe nënkryetarët, Kuvendi nuk konsiderohet i konstituar. Për këtë çështje, ai deklaron se ka një vakum kushtetues dhe se partitë politike duhet të dërgojnë për interpretim në Kushtetuese.
“Verifikohet mandati i deputetëve, pastaj jepet betimi dhe prej atij momenti deputetët janë funksional, kanë legjitimitet dhe legalitet…Nuk konsiderohet se është konsitituar dhe atëherë mbledhja vazhdon dhe çdo 48 orë, duhet me u thirr nga një seancë deri sa të zgjidhen trupat e Kuvendit, respektivisht kryetari dhe nënkryetarët….Këto janë skenarë kushtetues dhe ligjore. Çdo veprim tjetër s’la karakter ligjor dhe është kundër kushtetutës. Zgjedhjet mbahen për krijimin e një pushteti, cili lëvizë shtetin. Ka detyrë ligjore dhe kushtetuese që krijohet pushtetin shtetëror. Çdo veprim tjetër ka vakum kushtetues dhe ligjor. Unë jam një prej hartueseve të Kushtetutës por është e pamundur që të parashikohet çdo gjë që mund të ndodh….Por ka mundësi që grupet parlamentare pasi të themelohen, pasi janë palë e autorizuar me dërguar për sqarim në Gjykatën Kushtetuese dhe si të veprohet në këtë drejtim”, thotë ai.
Sipas tij, kryetari në detyrë i Kuvendit, Glauk Konjufca e ka obligim përgatitjen e seancës së 15 prillit, andaj është legjitime edhe thirrja e takimit me liderët e partive politike javën e ardhshme.
Ai bën të ditur se seancën e 15 prillit do të udhëheq deputeti më vjetër, në këtë rast, ai nga radhët e LVV-së, Avni Dehari dhe deputetja më e re, Sala Jashari nga radhët e PDK-së.
“Në momentin kur shpërndahet parlamenti kryetari i Kuvendit dhe nënkryetari janë në detyrë. Kryetari i Kuvendit në momentin e caktimit nga presidentja datën për konstituimin e Kuvendit e ka për detyrë me bashkëpunuar me kryetarët e partive politike apo grupeve parlamentare. Ai duhet të përgatit seancës në aspektin teknik, deri në atë moment kur aty pastaj me rregullore është e rregulluar që ta udhëheq deputeti më i vjetër dhe ai më i ri. Parlamenti konsiderohet i konstituar atëherë kur zgjedhjet kryetari dhe pesë nënkryetarë të Kuvendit. Prej atij momenti fillon funksionimi kushtetues i Kuvendit të Kosovës”, thekson ai.
Krahas kësaj, Kryeziu, thotë se afati kushtetues për formimin e qeverisë nis prej momentin kur partia e parë të dërgojë emrin për mandatar. Prej këtij momenti kur dekretohet mandatari për kryeministër nga presidentja, ai thotë se nis afati kushtetues prej 15 ditëve për formimin e qeverisë së re.
Nëse nuk arrihet brenda këtij afati të formohet qeveria, ai deklaron se mandatarit të parë i jepet afat edhe 10 ditë për formimin e qeverisë, mirëpo me një emër të dytë. Sipas tij, derisa partia e parë nuk ka mundur të formojë qeverinë me mandatarin e parë, është e palogjikshme që e njëjta të tentoi sërish por me një emër të dytë për kryeministër.
Andaj, Kryeziu thotë se në këtë rast vjen në shprehje çdo parti politike parlamentare, por me prioritet partia e dytë që të dërgojë një emër te presidentja për mandatar dhe të argumentojë se i ka 61 vota për themelimin e qeverisë së re.
“Afati kushtetues për formimin e qeverisë rrjedh prej momentit kur partia e parë që ka detyrë kushtetuese dhe ligjore të dërgojë emrin për mandatar. Prej atij momenti kur dekretohet mandatari nga presidentja, mandatari ka obligim prej 15 dite me formu qeverinë e re. Nëse jo, atëherë i lejohet edhe 10 ditë, por s’është e caktuar data për krijimin e qeverisë. Është e njëjta procedurë, por kushtetuta e sanksionon se duhet të shkohet partia e parë me një emër të dytë. Por vjen në shprehje logjika politike dhe juridike, kur mandatari i parë nuk mund të themelojë qeverinë brenda 15 dite, atëherë absolutisht është e mundshme që dikush tjetër të themelojë. Atëherë vjen në shprehje çdo parti politike, por me prioritet që partia e dytë të dërgojë një emër te presidentja duke ia argumentuar se i ka 61 vota për themelimin e qeverisë së re”, deklaron Kryeziu.
Përkitazi me këtë, profesori i të drejtës kushtetuese thotë se sipas të gjitha gjasave koalicioni qeverisës do të jetë mes Lëvizjes Vetëvendosje, tre deputetëve të Nisma Socialdemokrate dhe minoriteteve jo serbe.
Megjithatë, shton se për të pasur një qeveri stabile dhe me mandat katërvjeçarë, duhet të ketë një koalicion mes LVV-së dhe PDK-së.
Ai e sheh të mundshme që edhe deputetë të zgjedhur në Kuvend të ndryshojnë taborin politik. Një gjë e tillë sipas tij është legjitime, pasi deputeti ka pavarësinë e plot dhe s’ka mandat detyrues ndaj askujt.
“Që të kemi një qeveri stabile e cila do të qëndrojë për katër vjet mandat dhe jo pas 1 viti të kemi zgjedhje tjetër duhet të LVV-ja të bëjë koalicion pas zgjedhor me Partinë Demokratike të Kosovës dhe të gjithë minoritetet. Nëse jo është opsioni më i keq, LVV-ja dhe minoritetet… Deputeti ka pavarësinë e plotë, s’ka mandat detyrues ndaj askujt dhe mund të vendosë vet dhe ka një votë. Ajo votë është legjitime dhe mund të vendosë dhe s’ka asnjë të keqe, po ashtu edhe (tre deputetët e Nisma-s) Fatmiri me kalu s’ka asgjë të keqe”, shton ai.
Duke folur për aneksen e Lëvizjes Vetëvendosje në Gjykatë Kushtetuese, në lidhje me vendimin e Gjykatës Supreme për votat me postë të LDK-së, ai thotë se partitë politike s’janë të autorizuar të bëjnë kërkesë apo ankesë në Gjykatë Kushtetuese.
“Partitë politike në Kosovë nuk janë palë e autorizuar me ligj që të bëjnë kërkesë apo ankesë në Gjykatën Kushtetuese. Palët e autorizuar janë grupet parlamentare. Për çështje të kësaj natyre janë 10 deputetë dhe presidenten 30 deputetë. Kjo kërkesë për Gjykatën Kushtetuese do të konsiderohet e palejueshme pasi është element bazik nëse pala është e autorizuar me ligj apo jo. LVV-ja si parti politike nuk është e autorizuar me ligj dhe nëse ka nevojë pasi të konstituohe parlamenti të kërkojë diçka”, përfundon ai.
Në bazë të rezultateve përfundimtare të zgjedhjeve të 9 shkurtit, Lëvizja Vetëvendosje ka dalë e para me 42.30 për qind të votave, Partia Demokratike e Kosovës 20.95 për qind, Lidhja Demokratike e Kosovës 18.27 për qind, koalicioni AAK-Nisma 7.06 për qind. Në bazë të këtyre shifrave, Lëvizja Vetëvendosje do t’i ketë 48 deputetë, PDK 24, LDK 20, AAK-Nisma 8 si dhe komunitetet jo shumicë 20 deputetë.
