Presidenti serb Aleksandar Vuçiq përdor narrativën e luftës si instrument kontrolli ndaj masës, duke ushqyer frikën si mekanizëm politik, ndonëse Serbia, edhe pse ka investuar miliarda në armatim, nuk ka kapacitet dhe as vullnet popullor për të nisur luftë, veçanërisht jo në Kosovë. Kështu thotë në një intervistë për KosovaPress, analisti serb Dushan Janjiq.
Sipas tij, Kosova është shndërruar në “armikun numër një” në propagandën serbe, ndërsa. Përmes kësaj narrative, Janjiq thotë se Vuçiq vazhdon të legjitimojë Listën Serbe si mbrojtëse të interesave të serbëve në Kosovë. Thekson se kjo listë nuk përfaqëson serbët e Kosovës, por interesat e Beogradit.
Derisa nesër në Kosovë do të mbahen zgjedhjet lokale, analisti serb nënvizon se ky është moment kyç për rikthimin e përfaqësuesve realë të komunitetit serb, duke hapur mundësinë për një përfaqësim më autentik dhe të pavarur.
“Në thelb imazhi i Kosovës është dëmtuar; imazhi i një vendi demokratik është prishur. Për këtë arsye, këto zgjedhje lokale janë me të vërtetë të rëndësishme. Së pari, këto zgjedhje do të tregojnë se kush është më i fortë: opozita apo partia në pushtet në krahun shqiptarë. Nga ana tjetër, janë të rëndësishme edhe për serbët. Nuk ka rëndësi sa vende fitojnë ata nga Lista Serbe apo jo; por këto zgjedhje do të tregojnë kush është kush. Tani është e qartë që Lista Serbe nuk po përfaqëson interesat e serbëve që jetojnë në Kosovë. Ata përfaqësojnë interesat e tyre dhe të Beogradit, dhe kjo është diçka që po rezulton e dobishme. Dhe në përfundim, këto zgjedhje do të hapin derën për rikthimin e përfaqësuesve realë të komunitetit serbë në institucionet lokale — dhe këto institucione do të jenë plotësisht legjitime dhe të ligjshme. Mendoj se Kosova ka nevojë për këtë; jam i sigurt që edhe serbët kanë nevojë për këtë dhe edhe Serbia. Ne të gjithë kemi nevojë për një fqinjësi të stabilizuar”, thotë ai.
Megjithatë, është skeptik nëse do të ndryshojë situata, meqë sipas tij, Serbia po ndjek nëj politikë që nuk funksionon për askënd.
“Por rikthimi i tyre ose mungesa e pjesëmarrjes nuk do të ndryshojë shumë situatën. Situata do të ndryshohet vetëm nëse kemi përfaqësues të vërtetë demokratikë dhe të zgjedhur ligjërisht të komunitetit serb. Në atë rast, jam i sigurt se nuk do të jetë vetëm çështje e Listës Serbe. Serbia po ndjek një politikë që, sipas meje, nuk po funksionon për askënd, përfshirë veten e saj”, shprehet ai.
Ditë më parë, presidenti serb Aleksandar Vuçiq deklaroi se “të gjitha shtetet po përgatiten për luftë” dhe se gjoja “Prishtina po e shfrytëzon këtë për ta mbajtur Perëndimin përkrah”.
E krejt kjo, sipas Janjiq është veç një strategji e tij për të destabilizuar qytetarët. Thekson se Serbia nuk ka kapacitet të hyjë në luftë.
“Këto pretendime ose parashikime apo ëndrra të fundit që do të ketë një lloj lufte në botë, veçanërisht, mendoj, sigurisht në Ballkan. Është një temë shumë afër zemrës së presidentit Vuçiq. Një arsye ose motiv pragmatik për këtë është se në pesë, dhjetë vitet e fundit, Serbia ka shpenzuar shumë para për të blerë armë, pajisje, e kështu me radhë. Kjo do të thotë fitim. Arsyeja tjetër është historia politike. Nëse e analizoni seriozisht politikën e Vuçiqit ndaj kombit serb, ndaj Serbisë, do të shihni se është politika e ndërtimit të masës. Duhet të kontrollosh, jo njerëzit, jo qytetarët, por masën. Dhe mund t’i kontrollosh vetëm përmes frikës. Të flasësh për luftë është mënyra më e mirë për t’i destabilizuar njerëzit, për t’i bërë ata të shqetësohen. Dhe në fund, e dini, kur ke luftë, ke nevojë për një udhëheqës. Dhe udhëheqësi është Vuçiq vetë. Kjo është tashmë strategjia e të gjitha regjimeve totalitare. Asgjë e re… (2:48) Në rastin e Kosovës, kjo është gjithashtu një histori e vjetër, veçanërisht në periudhën e të ashtuquajturit “menaxhim konflikti me tronditje të lehtë” që filloi në vitin 2022. Në atë periudhë, u fol shumë për armatimin, policia ishte aktive në të gjitha anët. Dhe në thelb, Vuçiq e përdori atë periudhë dhe atë teknologji për të zgjatur qëndrimin e tij në pushtet. Për ta përfunduar: mos u shqetësoni për Vuçiqin. Në Serbi nuk ka kapacitet, dhe njerëzit në Serbi nuk kanë vullnet të ndjekin një udhëheqës në luftë. Nuk do të ketë përsëritje të luftës në Kosovë apo kundër popullit të Kosovës”, thotë ai.
Sipas tij, negociatat për normalizim mes Kosovës dhe Serbisë duhet të rinisin me struktura të reja legjitime, duke tejkaluar modelin e dështuar të Asociacionit të komunave. Për të ardhmen, ai sheh integrimin në NATO dhe kornizën euroatlantike si rrugën e pashmangshme, ku SHBA-të dhe partnerët e tyre do të kenë rol gjithnjë e më të madh politik dhe ekonomik në Ballkan.
“Ne duam të dimë kriteret evropiane nga vitet ’90, që përfshijnë edhe kriteret për anëtarësim në Këshillin e Evropës për vendet e reja. Kosova është një shtet i ri; unë e pashë këtë në Prishtinë — që është një vend i ri. Nëse qeveria dhe politikanët e Kosovës duan të njihen si një vend demokratik dhe anëtar i Këshillit të Evropës, ata duhet të mendojnë për legjislacion dhe bashkëpunim jo vetëm me serbët, por edhe me të tjerët. Në këtë lojë, mendoj se loja e Kurtit dhe e Vuçiqit është e humbur sa i përket viteve — sa kanë humbur? Pesë vjet. Dhe në ndërkohë, jashtë, Vuçiqi po e përdor gjithashtu këtë argument… (25:24) Është e vështirë të thuhet. Nuk mund të flasim vetëm për serbët. Dhe mendoj se Kosova nuk shpenzoi vetëm në qeveri, por edhe humbi shumë mundësi dhe burime gjatë mandatit të (partisë së djathtë?). Ishte një katastrofë për të gjithë ne. Negociatat për normalizim duhet të rinisin. Tani duhet të fillojmë sërish. Por në rrjetin e ri ndërkombëtar ne do të qëndrojmë, për shkak të shumë ligjeve ndërkombëtare dhe obligimeve, dhe interesit që grupet e gjelbra jo vetëm Rusia të jenë të përfshira, por që të bëhen ndryshime në metodologji”, thekson ai.
Janjiq thekson gjithashtu se Serbia po kalon një krizë të thellë politike dhe të sigurisë, ku përdorimi i forcave speciale, policore e paramilitare të lidhura me krimin e organizuar, rrezikon përshkallëzimin e brendshëm deri në konflikt civil. Në këtë situatë, ai sheh ndërhyrjen ndërkombëtare, veçanërisht të SHBA-së dhe Britanisë, si mekanizëm të mundshëm për transferimin e pushtetit dhe stabilizimin.
“Unë pres që kjo epokë e kombinimit të kundër-masave — forcat policore kundër kundërshtarëve — të bjerë… (20:50) Dhe në fund të tetorit dhe në nëntor, do të fillojë mekanizmi i luftës — mekanizëm ad-hoc për transferimin e pushtetit. Në atë mekanizëm do të ketë një grup kundër-përfaqësuesish nga bota, më saktë, më aktivë britanikët dhe amerikanët. Kjo do të thotë se mund të pranojmë brenda disa muajsh, fillimisht, zgjedhjet presidenciale dhe lokale. Kjo do të stabilizojë Serbinë. Më pas, më vonë, do të ketë zgjedhje parlamentare. Unë nuk jam vetëm duke ëndërruar — kam edhe shumë argumente që kjo ndodh. Ndoshta forma e mekanizmit nuk do të jetë tavolina e rrumbullakët që ekipi im propozoi, por do të jetë ndoshta një troikë ose një rrjet negociues. Por sigurisht, do të jetë një mantra e keqe e normalizimit nga Bashkimi Evropian — sepse nuk mund të normalizosh gjërat jo-normale. Kjo do të jetë nën mantrën amerikane-britanike për menaxhimin e konfliktit — menaxhim i sigurisë dhe hapja e një dritareje apo dere për të ardhmen. Unë e di çfarë ka në atë dritare”, thotë analisti serb Dushan Janjiq.
