Sasia e tepërt e vitaminës D mund të shkaktojë nivele të rrezikshme të kalciumit në gjak, të cilat mund të çojnë në konfuzion ose dëmtime të enëve të gjakut
Vitamina D është e domosdoshme për shumë procese të trupit, por marrja e tepruar e saj, veçanërisht përmes suplementeve, mund të shkaktojë efekte anësore serioze.
Në mënyrë të veçantë, teprica e vitaminës D në organizëm rrit nivelin e kalciumit në gjak, duke çuar në shfaqjen e simptomave të padëshiruara.
Një nga funksionet kryesore të vitaminës D është të ndihmojë trupin të përthithë kalciumin nga ushqimi. Megjithatë, sasia e tepruar e saj bën që organizmi të thithë më shumë kalcium sesa është e nevojshme, duke çuar në efektet negative të hiperkalcemisë – një gjendje kur kalciumi depozitohet në qarkullimin e gjakut, në vend që të ruhet në kocka.
Më poshtë paraqiten pesë efekte anësore që lidhen me marrjen e tepruar të vitaminës D, transmeton Telegrafi.
- Humbje oreksi, të përziera dhe të vjella
Simptomat gastrointestinale janë shpesh shenjat e para dhe më të dukshme të tepricës së vitaminës D në trup. Një nga shenjat më të hershme është ndjesia e të përzierave në stomak. Hiperkalcemia irriton sistemin tretës dhe mund të shkaktojë humbje oreksi, të përziera dhe të vjella. Me rritjen e nivelit të kalciumit, trupi përpiqet të eliminojë tepricën, gjë që mund të manifestohet përmes çrregullimeve të zakonshme të tretjes.
Ndjeshmëria gjatë palpimit të barkut mund të jetë gjithashtu një shenjë e mundshme e helmimit nga vitamina D.
- Dobësi, lodhje dhe humor i ulët
Lodhja është një simptomë jo specifike që mund të lidhet me shumë gjendje, por një nga arsyet pse një tepricë e vitaminës D shkakton ndjenjë lodhjeje është çrregullimi i balancës së lëngjeve dhe elektroliteve në trup për shkak të hiperkalcemisë.
Gjithashtu, mund të paraqiten marramendje, nervozizëm apo letargji (ndjesi e përgjithshme e mungesës së energjisë dhe uljes së humorit).
- Urinim i shpeshtë dhe dehidratim
Veshkat kanë funksionin të filtrojnë gjakun dhe të eliminojnë mbetjet nga trupi. Kur niveli i kalciumit rritet ndjeshëm, ato sforcohen për të larguar tepricën. Kjo rritje e aktivitetit mund të shkaktojë urinim të shpeshtë, edhe pa një shtim të marrjes së lëngjeve.
Urinimi i shpeshtë mund të çojë në dehidratim, i cili manifestohet me etje, lodhje apo dhimbje koke. Me kalimin e kohës, mund të vërehen ndryshime në lëkurë dhe në mukozat, si tharje në sy apo hundë.
- Dhimbje kockash dhe depozitim kalciumi
Megjithëse vitamina D ndihmon në forcimin e kockave, marrja e saj në sasi të mëdha mund të ketë efektin e kundërt dhe të shkaktojë dhimbje kockash.
Konsumimi i tepruar i vitaminës D rrit përthithjen e kalciumit. Kalciumi i tepërt mund të depozitohet në nyje, enë gjaku dhe inde të buta, duke shkaktuar ngurtësim ose dhimbje.
Me kohë, kjo mund të çojë në formimin e gurëve në veshka (depozita minerale) ose dëmtime të enëve të gjakut, me pasoja të mundshme kardiovaskulare, përfshirë rrahje të parregullta të zemrës (aritmi).
- Simptoma neurologjike
Simptoma të tilla si konfuzioni, mjegulla mendore apo vështirësi në përqendrim mund të jenë shenja të niveleve të larta të vitaminës D dhe kalciumit. Hiperkalcemia ndikon në sinjalizimin nervor dhe në balancën e lëngjeve, duke shkaktuar çrregullime në sistemin nervor.
Faktorët që rrisin rrezikun e efekteve anësore
Disa persona janë më të ndjeshëm ndaj efekteve anësore të vitaminës D, veçanërisht në prani të këtyre gjendjeve:
- Hiperparatiroidizmi: Gjëndrat paratiroide prodhojnë tepër hormon PTH, që rrit kalciumin në gjak.
• Sëmundjet granulomatoze: Gjendje si sarkoidoza mund të rrisin prodhimin e formës aktive të vitaminës D në trup.
• Marrja e shumë suplementeve: Multivitaminat mund të përmbajnë sasi të konsiderueshme të vitaminës D.
• Përdorimi i disa barnave: Diuretikët tiazidikë, digoksina, diltiazemi, në kombinim me vitaminën D, rrisin rrezikun për hiperkalceminë dhe aritmitë.
Sa vitaminë D është tepër?
Sasia e rekomanduar ditore e vitaminës D për grupmosha të ndryshme është:
- Deri në 12 muaj: 400 IU
• Nga 1 deri në 70 vjeç: 600 IU
• Mbi 70 vjeç: 800 IU
Doza maksimale ditore e lejuar për një të rritur të shëndetshëm është 4,000 IU.
Vitamina D në ushqim
Vitamina D është e tretshme në yndyrë dhe gjendet në:
- Produkte të qumështit me yndyrë
• Peshq të tillë si harenga, skumbri, sardele, salmon
• Të verdhën e vezës
• Kërpudhat
• Lëng portokalli i shtrydhur
Ekspozimi në diell
Trupi prodhon vitaminë D përmes rrezeve të diellit. Ekspozimi prej 5 deri në 30 minuta në fytyrë, duar dhe këmbë, 2-3 herë në javë, ndërmjet orës 10:00 – 16:00, pa krem mbrojtës, është i mjaftueshëm.
Kremrat me SPF >8 bllokojnë rrezet UVB që ndihmojnë në prodhimin e vitaminës D. Megjithatë, ekspozimi i tepërt nuk shkakton toksicitet, pasi trupi vetë rregullon prodhimin e saj. Vetëm suplementet e pakontrolluara afatgjata mund të çojnë në toksicitet.
Kush duhet të jetë i kujdesshëm me suplementet?
Njerëzit që duhet të tregojnë kujdes janë ata me:
- Hiperkalcemi
• Hiperparatiroidizëm
• Sëmundje granulomatoze
• Suplemente të shumta me kalcium apo vitaminë D
• Nivele tashmë të larta të vitaminës D në gjak
Këshillohet gjithmonë kontrolli i niveleve të vitaminës D në gjak para fillimit të suplementeve dhe ndjekja e udhëzimeve të mjekut për dozën e duhur.
