Është zonë e mbrojtur me ligje e Kosovës.
Por pavarësisht kësaj, në Bjeshkët e Nemuna nuk po ndalen ndërtimet ilegale.
Një gjë të tillë e ka evidentuar Zyra Kombëtare e Auditimit përmes raportit “Mbrojtja, Zhvillimi dhe Ripërtërija e Hapësirave Zhvillimore”.
Para së të shpallej Park Kombëtar këtu ishin evidentuar 2900 raste të ndërtimeve ilegale në prona publike dhe private.
Por edhe në vitet në vijim ndërtimet pa leje janë dyfishuar.
“Aktualisht sipas regjistrimeve të drejtorisë së parkut të vitit 2024 janë gjithsej 6,083 ndërtime, prej tyre 3,362 në prona private dhe 2,721 në prona publike, disa nga të cilat janë shfrytëzuar tradicionalisht nga banorët vendas. Sa i përket vendimeve të gjykatave për rrënim kemi 94 vendime për rrënime në hapësira të pronës publike. Sipas AMMK-së vazhdimi i ndërtimeve ilegale në Parkun Kombëtar Bjeshkët e Nemuna, ka vazhduar në mungesë të Planit Hapësinore për këtë territor dhe Planeve Rregulluese për zonat e caktuara”, thuhet nga Zyra Kombëtare e Auditimit.
Kurse në Parkun Kombëtar “Sharri” sipas kallëzimeve penale për ndërtime ilegale janë regjistruar gjithsej 85 ndërtime ilegale nga vitit 2020-2024, prej tyre 40 të ndërtuara në pronat publike.
Deri në vitin 2024 sipas ZKA ishin të identifikuar 246 raste të uzurpimit por ky numër ka dal të jetë më i madh pas hyrjes në fuqi të Ligjit për Pyje.
“Pas hyrjes në fuqi të Ligjit për Pyje janë paraqitur 2,242 aplikime për qiradhënie nga shfrytëzues të pronave publike. Kjo mospërputhje tregon për shfrytëzim të gjerë të paautorizuar të pronave publike për vite me radhë”.
Madje këtu thuhet se Agjencia Pyjore nuk ka informacion të saktë dhe të përditësuar për pronat që menaxhon.
E problematikë tjetër e evidentuar nga Zyra Kombëtare është edhe prerjet ilegale të drunjve.
Gjatë vitit 2020-2024 në Bjeshkët e Nemuna janë paraqitur 140 raste të prerjeve të paligjshme të dhe janë konfiskuar masë drusore prej 574 m3.
Madje një gjë e tillë sipas këtij raporti vjen si pasojë e numrit të vogël të rojeve të pyjeve. Rreth 70% e Parkut Kombëtar “Sharri” nuk mbulohet me roje pyjore .
Zyra Kombëtare e AudItimi ka evidentuar gjithashtu se procesi i qiradhënies së pronave publike nga Agjencia Pyjore e Kosovës është karakterizuar me vonesa të dhe mungesë transparence institucionale. Në disa raste, trajtimi i kërkesave për qiradhënie ka zgjatur deri në 38 muaj, duke krijuar pasiguri për qiramarrësit dhe duke ndikuar negativisht në zhvillimin e aktiviteteve të tyre afariste.
Në bazë të vlerësimit të Institutit Pyjor të Kosovës rreth 3% e sipërfaqes pyjore brenda këtyre parqeve është e prekur nga sëmundje dhe dëmtues të pyjeve, të cilat nuk po trajtohen për shkak të mungesës së koordinimit ndërinstitucional dhe mungesës së masave të duhura të reagimit.
