Beteja për arritjen e drejtësisë pas luftës së fundit në Kosovë po vazhdon.
Por rruga e gjykimeve për krimet e luftës nuk është e lehtë.
Disa nga sfidat ceken në raportin e Fondit për të Drejtën Humanitare, “Gjykimet për krimet e luftës në Kosovë – Me çka ende ballafaqohen këto procese?”.
Zëvendësministri i Drejtësisë, Vigan Qorrolli tha se tani Kosova ka infrastrukturë ligjore për trajtimin e rasteve të krimeve të luftës.
“Kriminelët e luftës duhet gjetur dhe sjell ta vuajnë dënimin për gjykimin në mungesë, është një hap jashtëzakonisht i rëndësishëm në raport me vënien e drejtësisë për viktimat dhe dënimin meritor për kriminelët. Krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit që janë kryer gjatë luftës në Kosovë nga shteti i Serbisë kanë lënë pasoja të thella jo vetëm për ata që i përjetuan drejtpërdrejt, por edhe për shoqërinë në përgjithësi”, thotë Qorrolli.
Hap pozitiv i vitit 2024 është konsideruar rritja e aktakuzave për dhunimet seksuale gjatë luftës në Kosovës.
“Gjatë këtij viti janë trajtuar gjithsej 35 raste të krimeve të luftës, prej të cilave 10 raste përmbajnë aktakuza apo akuza për dhunë seksuale si krim i luftës. Krahasuar me 25 vitet e kaluara ku janë trajtuar vetëm 4-5 të dhunës seksuale si krim lufte, rritja e aktakuzave për dhunën seksuale është hap pozitivë, pasi viktimat e dhunës seksuale kanë filluar të thyejnë heshtjen, të luftojnë stigmat dhe të raportojnë krimet në organet ndjekjes”, thotë Amer Alija nga Fondi për të Drejtën Humanitare.
Bashkëpunimi juridik me Serbinë u konsiderua si i domosdoshëm.
“Qeveria e Kosovës duhet të angazhohet që në negociatat me Serbinë të vendoset bashkëpunim juridik ndërkombëtar”, tha ai.
Si pengesë e proceseve u identifikua edhe mungesa e përkthyesve në gjuhën serbe.
Udhëheqësi i departamentit për krime lufte pranë Prokurorisë Speciale, Ilir Morina, tha se nga vitit 2023 kanë bërë punë të konsiderueshme në adresimin e krimeve të luftës.
Sipas tij, janë ngritur 14 aktakuza në mungesë nga Prokuroria Speciale.
Që nga përfundimi i luftës institucionet gjyqësore vendore dhe ndërkombëtare, kanë dënuar rreth 74 persona për krimet e luftës në Kosovës.
