Instituti i Kosovës për Drejtësi (IKD) ka publikuar sot raportin “Ndikimi i bashkimit të Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale me Ministrinë e Financave”, përmes të cilit theksohet se ky veprim ka sjellë pasoja të mëdha në politikat sociale të vendit.
Sipas hulumtuesit të lartë të IKD-së, Naim Jakaj, një strukturë e veçantë për çështje të punës dhe mirëqenies sociale ekziston në 85 për qind të vendeve të Bashkimit Evropian dhe në shumicën dërrmuese të shteteve të Ballkanit Perëndimor.
Siç tha ai, vetëm Kosova dhe pjesërisht Shqipëria kanë vendosur t’i përfshijnë këto fusha në ministri me portofol tjetër.
“85 për qind në Bashkimin Evropian e kanë një ministri e veçantë për punë dhe Mirëqenie Sociale që trajton me prioritet të lartë çështjet e punësimit, mbrojtjes sociale, sigurisë në punë dhe dialogut social. E njëjta vlen,edhe për vendet e dërrmuese të vendeve të Ballkanit Perëndimor, ku ky dikaster ruhet si shtyllë rëndësishme e strukturës qeveritare shtetërore, pavarësisht ndryshimeve që mund të vijnë nga parti dhe qeveri të ndryshme. Vetëm Kosova, dhe pjesërisht Shqipëria ka zgjedhur të futet në këtë fushë etike brenda ministrive me portofol financiar, për vetëm tek Ministria, tek Shqipëria, atje është pjesë e Ministrisë së Shëndetësisë, që për ne nuk ka qenë ndonjë problem i madh një bashkim i tillë, se të mbulojë fushat e njëjta, përgjithësisht e njëjtaPasojat sipas nesh kanë qenë të shumëfishta. Ka dështuar përmbushja e agjendës legjislative. Ligji i punës që nga viti 2010 nuk është miratuar, nuk është bërë harmonizimi me direktivat e Bashkimit Evropian dhe Konventat e Organizatës Ndërkombëtare të Punës, në ky konventën detaje të cilat fusha më shumë, por do ta lëmë përndonjë temë të veçantë, punime të veçanta në muajt e ardhshëm”, ka thënë Jakaj.
Ndërsa Jakaj ka shtuar se duhet të nis negocimi, diskutimi për kontratën e përgjithshme kolektive dhe për kontratate kolektive sektoriale.
Edhe deputeti nga Lëvizja Vetëvendosje, Armend Muja, ka thënë se edhe brenda qeverisë ka diskutime të tilla.
Duke folur për pagën minimale dhe kontraten ka thënë se është e rëndësishme të shihen rezultatet e politikave dhe jo vetëm proceset.
“Edhe tek Qeveria ka diskutime të tilla, por ideja që a ka mundësi që të kemi një strukturë që i përkushtohet ndoshta të gjitha çështjeve sociale dhe kjo mbetet mbase edhe në propozime të reja që të reflektohet…është ligji i pagave dhe ligji për pagën minimale.Po tentohet të thuhet këtu që përpara ka qenë ma mirë dhe dakord. Nëse e marrim duhet ta vështrojmë a është rezultati qëllimi përfundimtar apo procesi. Në Kosovë, nëse thuhet që procesi ka qenë i mirë, i konsultimit ndërmjet 2010-2020, mirëpo s’ka prodhu rezultat se paga minimale ka mbetur e tërhequr,nuk është miratu, nuk është ndryshu paga minimale…Paga minimale është dyfishu dhe në bazë të dhënave të ATK-së, ato të fundit kjo ka prodhu kësaj pasoja pozitive sidomos për vajzat e reja dhe djemtë e ri që punojnë në sektorin e shërbimeve . Besoj që është vonu për shkak të Gjykatës Kushtetuese, mirëpo është i rëndësishëm si zhvillim…(Ndërsa tek kontrata kolektive) është nënshkru kontrata kolektive, mirëpo nuk është buxhetuar dhe pastaj kjo ka prodhu pasoja tek komuna.është sepse ato pastaj përmbarohen, po përmbarohen dhe po hyn tek buxheti i komunave”, ka thënë Muja.
Deputetja nga Partia Demokratike e Kosovës, Blerta Deliu ka kritikuar mënyrën e shuarjes së Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale, duke e quajtur proces të pakonsultuar dhe të papërgatitur.
“Shkrirja ose më mirë të them shuarja e Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale në vitin 2021 ashtu siç e kemi thënë edhe më herët ka ndodhë pa një analizë të detajuar, ka qenë një proces as hoc, jo i menduar mirë e absolutisht i pakonsultuar me akter sindikalistë, administratë publike e përfaqësues të organizatave të tjera, pa çka se ka qenë një premtim i asokohshëm parazgjedhor i subjektit politik. Lëvizja Vetëvendosje dhe ka ardhur mbi Hipotezë, se duhet të ketë një reduktim, racionalizim të ministrive të asokohshme, që është kundërshtuar që Kosova kishte një numër të madh të ministrive, do duhej të kishte një reduktim për të ruajtur Buxhetin e Republikës së Kosovës. Tash nëse e shohim parimet ose mënyrën, formën se si është shtuar kjo ministri dhe prodhimi ose efikasitetin e shthurjes së këtij institucioni e shohim që në fakt problemet vetëm sa janë shtuar. Problemet vetëm sa janë rritur edhe për shkak të mospërmbushjes së premtimeve zgjedhore të një subjekti politik që vendosi ta shuajë një institucion kaq të rëndësishëm”, ka thënë Deliu-Kodra.
Ndërsa deputeti i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Armend Zemaj, tha se reforma nuk ka sjellë efikasitet dhe nuk ka përmirësuar të drejtat e punëtorëve.
“Shuarja nuk është treguar efikase edhe pse kemi qenë të thirrur për një reformë në vazhdimësi…Ne flasim edhe për te drejtst e ountorëti që nuk kanë lënë shije të mirë edhe në implementime. Po shohim edhe sot që huk ka pas ndonjë rezultat konkret që e mbron punëtorin”, ka thënë Zemaj.
Deputeti nga Partia Liberale Egjiptiane-PLE, Veton Berisha u fokusua në ndikimin negativ që ka pasur ky bashkim për komunitetet rom, ashkali dhe egjiptian.
“Ne edhe ashtu para se të bëhet ky ndryshim komunitet rom ashkalij egjiptian ka pas shumë probleme në krijimin e shumë mekqnizmave që në atë kohë kishin filluar të hyn ën proces. Edhe ky transfermim i kësaj ministrie ka shkaktuar telashe të mëdha”, tha Berisha./KP/
