Pjesëmarrësit në samitin e sotëm të Ballkanit Perëndimor mbi Procesin e Berlinit kanë theksuar se bashkëpunimi evropian është më i rëndësishëm se kurrë në kohë ndryshimesh të mëdha gjeopolitike dhe ndryshimesh ekonomike, dhe agresionit ushtarak të Rusisë kundër Ukrainës.
Në përfundimet e samitit u tha se Procesi i Berlinit ka shërbyer si një platformë kyçe për gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor për të forcuar bashkëpunimin ekonomik rajonal, transporti, digjitalizimi, siguria kibernetike, lufta kundër krimit, energjia, siguria energjetike, mbrojtja e klimës dhe mjedisit, si dhe bujqësia dhe ushqimi.
Liderët theksuan se lufta e vazhdueshme ruse kundër Ukrainës dhe lufta hibride e Rusisë kundër NATO-s dhe BE-së kërkojnë bashkëpunim dhe unitet gjithnjë e më të ngushtë në Evropë në mbrojtje të demokracisë, lirisë dhe prosperitetit.
Ata mirëpritën Deklaratën e Kështjellës Hillsborough mbi Marrëdhëniet e Fqinjësisë së Mirë, të dakorduar nga të gjithë përfaqësuesit e Procesit të Berlinit në Takimin e Ministrave të Jashtëm, duke zgjeruar dhe thelluar marrëveshjet mbi të njëjtat çështje nën kryesinë e Gjermanisë në vitin 2024 dhe kryesinë e fundit të Mbretërisë së Bashkuar të Procesit të Berlinit në vitin 2018.
Udhëheqësit riafirmuan rolin kyç të Procesit të Berlinit si një nxitës i bashkëpunimit rajonal dhe një mekanizëm integral për të mbështetur ekonomitë e Ballkanit Perëndimor në rrugët e tyre individuale drejt integrimit në BE, raporton KosovaPress.
Liderët gjithashtu ranë dakord për rëndësinë e përparimit të qëndrueshëm, të bazuar në meritë dhe të dukshëm drejt integrimit euroatlantik për të gjithë vendet e Ballkanit Perëndimor, në përputhje me kriteret përkatëse të pranimit dhe vullnetin demokratik të qytetarëve të vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Ata ranë dakord që migrimi i paligjshëm dhe krimi i organizuar i imigracionit janë sfida për të gjitha qeveritë në të gjithë Evropën.
Liderët njohën rëndësinë e qëndrueshmërisë kufitare në Ballkanin Perëndimor dhe nevojën për bashkëpunim në nivel rajonal. Ata mirëpritën hapat e vazhdueshëm që po ndërmerren nga partnerët e Ballkanit Perëndimor për të harmonizuar regjimet e tyre të vizave me BE-në dhe ranë dakord mbi nevojën për të siguruar që, aty ku ofrohet qasje pa viza për qytetarët e huaj, të jenë në vend masa mbrojtëse efektive për të parandaluar shfrytëzimin e kësaj qasjeje nga individë që kërkojnë të migrojnë më tej në mënyrë të paligjshme.
Mbretëria e Bashkuar mirëpriti marrëveshjen e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor për të marrë pjesë në Task Forcën e Përbashkët për Migracionin (JMTF), duke përfshirë ata që marrin pjesë në mënyrë joformale ose teknike pa paragjykuar qëndrimet ekzistuese mbi statusin dhe duke përdorur formatin e Procesit të Berlinit. Përmes bashkëpunimit rajonal, JMTF do të trajtojë migracionin e parregullt nga dhe përmes Ballkanit Perëndimor, duke përmirësuar ndarjen e informacionit dhe bashkëpunimin për zbatimin e ligjit.
Pjesëmarrësit ranë dakord të mbështeten në Marrëveshjet ekzistuese të Punës (dhe Marrëveshjet e Statusit, aty ku është e aplikueshme) midis FRONTEX, gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe Mbretërisë së Bashkuar, për të përmirësuar përpunimin dhe ndarjen e informacionit biometrik të udhëtarëve në kufijtë e jashtëm midis pjesëmarrësve në Procesin e Berlinit me qëllim forcimin e menaxhimit të kufijve dhe trajtimin e migracionit të parregullt.
Udhëheqësit mirëpritën mbajtjen e Forumit të Drejtorëve të Kufijve të Ballkanit Perëndimor për të diskutuar bashkëpunimin e zgjeruar operacional. Pjesëmarrësit ranë dakord ta bëjnë këtë forum një pjesë të përhershme të Procesit të Berlinit, duke siguruar një pikë për shqyrtim të rregullt të koordinimit operacional për të mbështetur Track-un e Ministrave të Brendshëm. Pjesëmarrësit e Procesit të Berlinit u zotuan të punojnë për të zhvilluar ndërhyrje në vendet e transitit që ofrojnë alternativa të qëndrueshme dhe të dëshirueshme për migrantët e parregullt për të parandaluar udhëtimin e mëtejshëm. Në mbështetje të kësaj, Mbretëria e Bashkuar premtoi 1 milion funte (1.2 milion euro) për Programet e Kthimit Vullnetar të Ndihmuar dhe Riintegrimit (AVRR) të Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin në rajon.
Pjesëmarrësit në Takimin e Ministrave të Ekonomisë ranë dakord për rëndësinë e përmirësimit të lidhjes rajonale me të gjithë partnerët evropianë. Pjesëmarrësit mirëpritën investimet në infrastrukturë në rajon si nga Mbretëria e Bashkuar ashtu edhe nga Bashkimi Evropian (BE). Buxheti i BE-së po ofron më shumë se 37 miliardë euro (32 miliardë funte) për rajonin sipas kuadrit aktual shumëvjeçar. Duke plotësuar këtë, qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka vënë në dispozicion deri në 24 miliardë funte (28 miliardë euro) përmes Financimit të Eksportit të Mbretërisë së Bashkuar për të gjithë Ballkanin Perëndimor, për të mbështetur projekte strategjike që promovojnë prosperitetin rajonal dhe forcojnë sigurinë ekonomike.
Takimi i Ministrave të Ekonomisë theksoi marrëveshjet e partneritetit si një mekanizëm kyç për lehtësimin e investimeve dhe përshpejtimin e zbatimit të projekteve kritike të infrastrukturës. Partneriteti Qeveri-Qeveri me Qeveri (G2G) i Mbretërisë së Bashkuar-Maqedoni e Veriut i nënshkruar në vitin 2025 u theksua si një shembull kryesor i asaj që është e mundur në rajon përmes bashkëpunimit.
Udhëheqësit mirëpritën progresin e vazhdueshëm të rritjes ekonomike dhe prosperitetit për qytetarët në të gjithë Ballkanin Perëndimor. Ata ranë dakord që zbatimi i Planit të Veprimit të Tregut të Përbashkët Rajonal (CRM) sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA) dhe Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal (RCC) është më shumë sesa një ushtrim teknik. Ai do të sjellë përfitime konkrete për qytetarët, do të nxisë zhvillimin ekonomik dhe do të rrisë konkurrueshmërinë e rajonit, konvergjencën më të thellë me BE-në dhe integrimin e tij gradual në Tregun e Përbashkët të BE-së në fusha të zgjedhura.
Pjesëmarrësit mirëpritën progresin e arritur sipas CEFTA-s në zbatimin e Planit të Veprimit CRM, duke theksuar se këto rezultate ulin kostot, lehtësojnë tregtinë e shërbimeve dhe lëvizshmërinë e profesionistëve, rrisin konkurrueshmërinë dhe përbëjnë një kontribut të rëndësishëm për konvergjencën e rajonit dhe integrimin gradual me Tregun e Përbashkët të BE-së. Ata përgëzuan progresin në thjeshtimin e formaliteteve tregtare, veçanërisht përmes njohjes së rezultateve të vlerësimit të konformitetit për produktet industriale dhe njohjes së programeve të Operatorëve Ekonomikë të Autorizuar.
Pjesëmarrësit kujtuan miratimin e Protokollit Shtesë 7 mbi Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve dhe u zotuan të përshpejtojnë procedurat e ratifikimit pa vonesë për të siguruar hyrjen e tij të shpejtë në fuqi.
Udhëheqësit miratuan pesëmbëdhjetë rezultate të udhëhequra nga RCC, duke përfshirë njëmbëdhjetë deklarata që operacionalizuan integrimin rajonal. Një arritje kyçe ishte Deklarata mbi Koordinimin dhe Portabilitetin e Sigurimeve Shoqërore, e cila hedh themelet për lëvizshmëri të përmirësuar, mirëqenie dhe siguri më të madhe në të gjitha gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, ndërsa punon në të gjithë rajonin. Për të mbështetur investimet e përgjegjshme dhe tranzicionin e gjelbër, udhëheqësit miratuan mjete plotësuese siç është Lista e Bardhë e Taksonomisë së Financave të Qëndrueshme, Standardet e Obligacioneve të Gjelbra.
U miratua Seti i Politikave të Investimeve të Huaja Direkte (FDI) të Qëndrueshme për të promovuar investimet e përgjegjshme dhe për të përshpejtuar tranzicionin e gjelbër në të gjithë rajonin. Këto iniciativa mbi investimet e huaja direkte dhe lehtësimin e investimeve u miratuan nga udhëheqësit si sinjale të përmirësimit të lehtësisë së të bërit biznes dhe tërheqjes së investimeve me cilësi të lartë.
Angazhimet mbi prokurimin publik të gjelbër përfshijnë qëndrueshmërinë në shpenzimet publike, duke krijuar një pikë referimi rajonale për transformimin industrial. Duke parë drejt së ardhmes, udhëheqësit njohën vlerën e markës rajonale të turizmit në rritjen e dukshmërisë globale.
Pjesëmarrësit theksuan se rritja ekonomike duhet të mbështetet nga transformimi i gjelbër nëse do të jetë i qëndrueshëm dhe elastik. Në këtë frymë, ata miratuan rezultatet e Ministerialit të Dytë mbi Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor (GAWB), duke përfshirë Deklaratën e Dubrovnikut, Planin e Veprimit të Agjendës së Gjelbër të rishikuar 2025-2030, Udhërrëfyesin për Përshtatjen ndaj Klimës dhe Planin Rajonal të Veprimit për Parandalimin e Ndotjes nga Plastika, duke përfshirë Mbeturinat Detare. Udhëheqësit i njohën këto hapa si thelbësorë për të përafruar rajonin me Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane dhe për të forcuar përpjekjet rajonale drejt një shoqërie të qëndrueshme ndaj klimës dhe natyrës, efikase në burime, rrethore dhe pa ndotje, duke siguruar njëkohësisht që tranzicioni të jetë një tranzicion i drejtë dhe gjithëpërfshirës për të gjithë.
Pjesëmarrësit arritën në përfundimin se tranzicioni i gjelbër është një pjesë thelbësore e integrimit në BE dhe përsëritën angazhimin e tyre për zbatimin e plotë të Agjendës së Gjelbër. Ata ranë dakord që integrimi ekonomik rajonal dhe tranzicioni i gjelbër formojnë një agjendë të vetme dhe koherente.
Udhëheqësit u zotuan të vazhdojnë zbatimin e këtyre iniciativave me urgjencë dhe koordinim, duke siguruar që marrëveshjet e arritura në Samit të ofrojnë përfitime reale për qytetarët dhe bizneset në të gjithë rajonin.
Pjesëmarrësit nënvizuan se përshpejtimi i rritjes ekonomike në Ballkanin Perëndimor për të ngushtuar hendekun me BE-në mbetet parësor. Kjo kërkon zbatimin e koordinuar të reformave në fusha të shumta politikash. Udhëheqësit pranuan dobinë e Tabelës së Rezultateve të Konvergjencës Ekonomike të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) për Ballkanin Perëndimor, të zhvilluar në kuadër të Procesit të Berlinit, si një mjet vjetor i bazuar në prova për të monitoruar progresin e reformave dhe ritmin e konvergjencës ekonomike.
Pjesëmarrësit mbështetën miratimin nga Ministrat e Kulturës të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor të një Deklarate të Përbashkët mbi Ekonominë Kreative duke njohur rëndësinë e ekonomisë krijuese si një nxitës kyç i rritjes ekonomike, inovacionit dhe kohezionit social. Në këtë kontekst, u lansua 10 partneritete të reja midis Mbretërisë së Bashkuar dhe institucioneve të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor si pjesë e një fondi prej 500.000 funtesh (576.000 euro) për të ndarë ekspertizën dhe për të promovuar zhvillimin e sektorit krijues.
Ata mirëpritën faktin që Gjermania dhe gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor kanë filluar të ndërtojnë mbi iniciativën për të zhvilluar një plan pune mbi politikat aktive të tregut të punës, zbatimin e të drejtave të punës, duke përfshirë sigurinë dhe shëndetin në punë dhe inspektimin e punës, si dhe mbi dialogun social.
Mbretëria e Bashkuar ka qenë një kontribuues kyç për sigurinë dhe stabilitetin në Ballkanin Perëndimor, duke përfshirë KFOR-in që kur hyri për herë të parë në Kosovë në vitin 1999 si një forcë paqeruajtëse. Si një demonstrim i angazhimit të palëkundur të Mbretërisë së Bashkuar ndaj NATO-s dhe sigurisë dhe stabilitetit të Ballkanit Perëndimor, Mbretëria e Bashkuar njoftoi një zgjatje të mbështetjes së saj kontribuuese për KFOR-in deri të paktën në dhjetor 2028.
Lufta e Rusisë kundër Ukrainës, kërcënimet hibride nga aktorët keqdashës, krimi i organizuar transnacional, krimi i organizuar i imigracionit dhe migrimi i parregullt, janë kërcënime të përbashkëta për shoqëritë tona. Prandaj, udhëheqësit mirëpritën hapat konkretë të ndërmarrë në fushën e sigurisë.
Pjesëmarrësit ranë dakord që qëndrueshmëria e sigurisë kibernetike është kritike për të siguruar sigurinë dhe stabilitetin rajonal. Ata nënvizuan mbështetjen e tyre për Qendrën e Kapaciteteve Kibernetike të Ballkanit Perëndimor në Podgoricë, me disa pjesëmarrës që ofruan oferta konkrete mbështetjeje dhe pjesëmarrjeje. Ata gjithashtu mirëpritën krijimin e një rrjeti të Diplomacisë Kibernetike të Ballkanit Perëndimor nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor.
Pjesëmarrësit theksuan mbështetjen e vazhdueshme për bashkëpunimin rajonal në parandalimin e Armëve të Vogla dhe të Lehta (AVL), përmes Udhërrëfyesit për Kontrollin e AVL-ve në Ballkanin Perëndimor, i cili u miratua në Takimin e Ministrave të Brendshëm.
Ata nënvizuan nevojën për të promovuar një qasje strategjike nga fillimi në fund në luftën kundër krimit të organizuar ndërkombëtar dhe mirëpritën angazhimin për forcimin e mjedisit politik dhe ligjor për të parandaluar dhe luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar.
Në samitin e Ballkanit Perëndimor mbi Procesin e Berlinit në Londër morën pjesë kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, shefat e qeverive të Kosovës, Shqipërisë, Bosnjë e Hercegovinës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, Serbisë, Austrisë, Bullgarisë, Kroacisë dhe Gjermanisë, përfaqësuesit e Francës, Greqisë, Italisë, Polonisë dhe Sllovenisë, Bashkimit Evropian, Bankës Botërore, Bankës Evropiane të Investimeve, Bankës Evropiane të Rindërtimit dhe Zhvillimit, Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore, Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal, Zyrës Rajonale të Bashkëpunimit Rinor, Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim, Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë dhe raportuesit nga Forumi i Shoqërisë Civile i Procesit të Berlinit.
Pjesëmarrësit mirëpritën ofertën e Malit të Zi për të pritur samitin e ardhshëm të liderëve në Podgoricë më 2026.
