Në nder të Ditës Ndërkombëtare të të Zhdukurve, organizata BIRN ka lanësuar dëshmitë e familjarëve të të zhdukurve, raporton KosovaPress.
Qëllimi i këtij projekti u tha se është t’i inkurajojnë familjarët e të zhdukurve për të rrëfyer përjetimet e tyre.
Në lanësimin e intervistave, morën pjesë edhe zëvendësshefi i Sektorit të Bashkëpunimit në Zyrën e BE-së në Kosovë, Alessandro Bianciardi dhe ish-ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu.
Me këtë rast, Bianciardi tha se duke dokumentuar krimet e luftës, duke amplifikuar dhimbjen e familjeve të të zhdukurve dhe duke mbajtur institucionet përgjegjëse për të bërë pjesën e tyre, media bëhet një gur themeli i drejtësisë tranzicionale dhe pajtimit.
Ai potencoi se çështja e adresimit të mizorive të së kaluarës nuk është vetëm një detyrë morale, por edhe një element thelbësor për të ardhmen e integrimit të Kosovës dhe Ballkanit Perëndimor në familjen evropiane.
“Duke dokumentuar krimet e luftës, duke amplifikuar dhimbjen e familjeve të të zhdukurve dhe duke mbajtur institucionet përgjegjëse për të bërë pjesën e tyre, media bëhet një gur themeli i drejtësisë tranzicionale dhe pajtimit…Zbatimi i drejtësisë nuk është opsional. Këto janë detyrime. Vetëm përmes vendosjes së drejtësisë në zemër të jetës shoqërore, Kosova dhe autoritetet mund të ndërtojnë një të ardhme, ku jo vetëm që sundon drejtësia, por edhe zhvillimi. Në këtë kontekst, Bashkimi Evropian është i përfshirë. Çështja e adresimit të mizorive të së kaluarës nuk është vetëm një detyrë morale, por edhe një element thelbësor për të ardhmen e integrimit të Kosovës dhe Ballkanit Perëndimor në familjen evropiane”, tha Bianciardi.
Ndërkaq, ish-ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu tha se sfidat për zbardhjen e fatit të të zhdukurve mbeten serioze, veçanërisht për shkak të mungesës së bashkëpunimit me Serbinë për të dhënë informacione për te zhdukurit.
Ajo tha se kanë kërkuar nga partnerët ndërkombëtarë që të bëjnë presion ndaj Serbisë për të zbardhur fatin e te zhdukurve.
Haxhiu potencoi se në Ditën Ndërkombëtare të të Zhdukurve, nderohen edhe familjarët e të zhdukurve për qëndresën dhe forcën e tyre.
“Çështja e personave të zhdukur është plagë e hapur për Kosovën dhe një nga sfidat më të mëdha të pas luftës. Ajo mbetet pengesë për drejtësinë, paqen e qëndrueshme dhe për pajtimin… Përveç themelimit të institutit për krime të kryera gjatë luftës së fundit në Kosovë, ne kemi rritur po ashtu kapacitet për hetimin dhe ndjekjen e krimeve të luftës si në Policinë e Kosovës e po ashtu edhe në Prokurorinë Speciale. Kemi adresuar ndryshimet ligjore që lidhen me gjykimin në mungesë dhe kemi miratuar strategjinë për drejtësinë tranzicionale…Tashmë ka edhe aktakuza më shumë raste të krimeve të luftës ndonëse krimet e Serbisë në Kosovë kanë qenë shumë… Ne pajtohemi që sfidat mbesin serioze veçanërisht për shkak të mungesës së bashkëpunimit nga ana e Serbisë e cila vazhdon të fsheh informacione për fatin e personave të zhdukur, nuk i hap arkivat. Për këtë arsye kemi kërkuar nga partnerët tanë të ushtrojnë edhe më shumë presion mbi Serbinë, për të zbuluar të dhënat që ka në dispozicion dhe për të bashkëpunuar me institucionet e Kosovës në zbardhjen e personave të zhdukur”, tha Haxhiu.
Drejtoresha e BIRN Kosova, Jeta Xharra tha se përmes intervistave të familjarëve re zhdukur, synohet që të rijetësohen ata që sot janë të zhdukur.
Xharra tha se ky projekt është stimulues i idesë që nuk asnjëherë vonë për të rrëfyer se si janë rrëmbyer dhe zhdukur njerëzit me dhunë.
“Një projekt të ri që po e fillojmë për regjistrimin e intervistave të gjata që po i bëjmë me familjarë të të zhdukurve. Pse tash, pse pas 25 viteve, do të befasoheni që pas 25 viteve mund të ju them se mbi 1000 informacione ju kanë shkuar vetëm vitin e fundit Prokurorisë Speciale. Njerëzit kanë filluar me dhënë më shumë informacione dhe projekti jonë është stimulues i idesë që nuk është vonë me folë, nuk është vonë për t’i rikujtuar, shënuar dhe regjistruar rrëfimet se si janë rrëmbyer edhe zhdukur njerëz me dhunë”, tha Xharra.
