Më 3 prill 2020 iu besua posti i ndërmjetësuesit.
Ndonëse erdhi nga një shtet mos njohës i Pavarësisë së Kosovës, sllovaku Miroslav Lajçak, dialogun Kosovës-Serbi e nisi me thirrjen e parë të takimit në Bruksel midis ish-presidentit Hashim Thaçi dhe atij serb, Aleksandër Vuçiq, takim ky i cili nuk ishte realizuar.
E me ardhjen në pushtet të kryeministrit, Albin Kurti, takimi në nivel të lartë u mbajt më 15 qershor 2021 në Bruksel, Kurti–Vuçiq.
Njohësit e marrëdhënieve ndërkombëtare rolin e Lajçakut në dialog e shohin të njëanshëm dhe në shërbim të Serbisë deri sa nuk shohin rezultate pozitive në marrëveshjen e 18 marsit në Ohër.
“Unë e mbaj në mend kohën e lobimit që kemi bërë për anëtarësim në UNESCO, Lajcak ka qenë në krahun e serbëve. Paramendone një ministër i jashtëm i Sllovakisë i ka instruktuar ambasadorët e vet për të lobuar kudo kundër Pavarësisë së Kosovës dhe për të qenë në krahun e Serbisë dhe parë nga kjo perspektivë ai nuk ka qenë asnjëherë dhe mënyra qysh është sjellë asnjëherë nuk ka qenë i paanshëm, absolut ka qenë i anshëm”, ish-ambasadori në Shqipëri, Sylë Ukshini.
Ish-diplomati Sylë Ukshini thotë se marrëveshja e cila u bë e bujshme, midis Kosovës dhe Serbisë, plani franko-gjerman për cka Serbia nuk e nënshkroi, deklaron se nuk është ashtu siç është prezantuar nga Lajçak.
“Marrëveshja e Ohrit e cila doli me shumë bujë, nuk ishte asgjë në fakt, shumë kush thotë që i përngjanë marrëveshjes gjermano-gjermane unë e kam studiuar marrëveshjen gjermane dhe janë larg njëra-tjetrës jashtëzakonisht larg, edhe në kontekstin gjeopolitik, edhe përmbajtjesor edhe rajonal parë nga kjo perspektiv mendoj se bilanci i tij është tejet negativ dhe dëmtues për Kosovën”, deklaron Ukshini.
Njohësi i marrëdhënieve ndërkombëtare, Fitim Mulolli mendon se i vetmi sukses katër vjeçar i sllovakut mund të jetë kjo marrëveshje nëse potencialisht gjen zbatim.
“Ne kemi parë që ai ka ditë të bënë edhe deklarata të cilat nuk kanë qenë të paanshme, pra kanë qenë të njëanshme. Sa do të shihet suksesi i tij nuk e di nëse mund ta quaj marrëveshjen e Ohrit sukses, do ta tregoj koha se sa do të zbatohet ajo marrëveshje mirëpo e vetmja trashëgimi që ka lënë diçka më konkrete z.Lajçak mund të jetë marrëveshja e Ohrit në qoftë se ajo vazhdon të jetësohet”, tha Mulolli.
Nga data 1 shkurt në krye të ndërmjetësuesit në dialogun Kosovë-Serbi detyrën e merr Peter Sorensen i cili vjen nga Danimarka, shtet ky që njohu pavarësinë e Kosovës.
Nga njohësit e fushës konsiderohet se BE-ja me emërimin e tij ka bërë një veprim pozitiv, për çka pritet të ketë qasje më neutrale në dialog.
Në mandatin e Lajçakut, Serbia pranoi zbatimin e marrëveshjes për njohjen e letërnjoftimit dhe targat RKS./teve1.info/
