Por instrumenti ka mbetur i heshtur që nga fillimi i pushtimit rus të vendit të saj. “Nuk doja të luaja që të mund të dëgjoja sirenat dhe të shkonim në strehën e bombave,” tha 20-vjeçarja Sherbina.
Ajo është në mesin e më shumë se 1.7 milionë njerëzve që kanë ikur nga Ukraina në atë që Kombet e Bashkuara e quajnë krizën më të shpejtë të refugjatëve në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Numri është rritur nga 1.5 milion të dielën, tha agjencia e OKB-së për refugjatët.
Sherbina foli për Associated Press në një stacion treni në Hungari, një nga dhjetëra muzikantët me Orkestrën Simfonike Rinore të Ukrainës, të cilët tani janë refugjatë. Por ky nuk ishte fundi i rrugëtimit të tyre. Ata ishin rrugës për në Slloveni si pjesë e një misioni të përbashkët evakuimi me një orkestër sllovene, transmeton teve1.info
Cello, violina, viola dhe instrumente të tjera shtriheshin në platformën e trenit pranë pronarëve të tyre të rinj dhe të çorientuar. Vonesat me orë të tëra të trenave të shkaktuara nga rritja e ukrainasve drejt kufijve bënë që rreth 30 prej muzikantëve të ishin ende të pagjetur.
“Ka një grup prej rreth 90 personash që vijnë në këtë stacion të veçantë treni,” tha Uros Dokl, një vullnetar nga Sllovenia që erdhi 665 kilometrat (413 milje) për të përshëndetur anëtarët e orkestrës. “Jo të gjithë ata janë anëtarë të orkestrës, por janë të rinj që luajnë muzikë dhe të rinjtë natyrisht kanë nevojë për udhëzime.”
Sherbina, violinistja, tha se është e bindur se lufta në Ukrainë do të përfundojë së shpejti dhe ajo do të jetë në gjendje të kthehet në shtëpi. Deri atëherë, ajo do të përmirësojë aftësitë e saj në Slloveni, një vend që nuk e ka vizituar kurrë.
“Dua të ndihem e sigurt që të mund të praktikoj dhe të mos mendoj se një bombë mund të bjerë dhe të më shkatërrojë shtëpinë”, tha ajo.
Rreth 4 milionë njerëz mund të largohen nga Ukraina nëse ofensiva e Rusisë vazhdon, ka thënë OKB. Të hënën, shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, kërkoi mobilizimin e “të gjitha burimeve” të bllokut 27-vendesh për të ndihmuar vendet që i mirëpresin.
Në shenjë të shqetësimeve të Vatikanit, një kardinal i dërguar nga Papa Françesku me një mision për të promovuar paqen udhëtoi në kufirin polako-ukrainas të hënën për t’u takuar me refugjatët. Ai do të nxjerrë në pah “ngjashmërinë e trishtuar midis vuajtjeve të ukrainasve dhe konflikteve të zgjatura që nuk tërheqin më vëmendjen e botës”, tha Vatikani, duke përmendur denoncimin e shpeshtë të Papës për vuajtjet në luftërat në Etiopi, Jemen dhe Siri.
Dy autokolona të ushtrisë çeke ishin rrugës për në Sllovakinë fqinje për të ndihmuar. “Nuk na u desh të mendojmë dy herë dhe e përmbushëm menjëherë kërkesën sllovake,” tha ministrja çeke e Mbrojtjes Jana Cernochova. Baza e përkohshme do të jetë në gjendje të strehojë deri në 400 persona.
Pasiguria dhe lehtësimi vazhduan përgjatë kufirit ndërsa mijëra ukrainas të ardhur u takuan nga të huajt që ofronin kujdes. Shumë ishin të mbështjellë me batanije. Disa mbanin fëmijë të vegjël. Ata kërkuan gjërat elementare: ushqim, strehim, gjumë, mbështetje.
Nën një tendë pranë stacionit të trenit në qytetin kufitar hungarez të Zahony, Tamas Marghescu nxiti një kazan të madh me zierje tradicionale të mishit në përgatitje për qindra refugjatë të uritur.
Si një punonjës i jashtëm dhe drejtor i Hungarisë për Këshillin Ndërkombëtar për Mbrojtjen e Lojërave dhe Kafshëve të Egra, ai e quajti vaktin të përshtatshëm për nevojat e atyre që dridheshin në radhë për orë të tëra në kufi.
“Kur je në shtëpi duke parë lajmet, ndihesh shumë i pafuqishëm”, tha gruaja e tij, Ilona. “Dhe jo se ky është një akt kaq i madh, por është … e rëndësishme që njerëzit kur zbresin nga ata trena të kenë dikë duke u buzëqeshur dhe të dinë se ka njerëz këtu që kujdesen.”
Çifti tha se ndjenin përgjegjësinë për të ndihmuar ata që ikën. Prindërit e Ilonës u larguan nga Hungaria për në Australi gjatë Luftës së Dytë Botërore, ndërsa familja e Marghescu u largua dy herë nga dominimi sovjetik, pas luftës në 1948 dhe përsëri pas represionit brutal sovjetik të Revolucionit Hungarez të vitit 1956.
“Prindërit e mi ende po më tregojnë histori kur ishin refugjatë dhe kur kujdeseshin për ta”, tha Marghescu, organizata e tij e kafshëve të egra ka ngritur kuzhina të ngjashme në natyrë në kufijtë polakë, sllovak dhe rumunë me Ukrainën.
“Është një vakt tradicional dhe gatuhet me dashuri”, tha gruaja e tij.
Në Moldavi, disa familje po hapnin shtëpi për refugjatët. “Ishte një proces i natyrshëm dhe i bukur,” tha Sabina Nadejdin, e cila pret shtatzëna Anastacsia Luybimova dhe tre fëmijët e saj të vegjël. Si shumica e të tjerëve, bashkëshorti i Luybimova qëndroi në Ukrainë. Duke hequr dorën nga barku, ajo tregoi një tatuazh në zemër që ajo dhe bashkëshorti i saj e bënë në gishtat e unazës kur u martuan.
Në Poloni, ku kanë mbërritur më shumë se 1 milion refugjatë, vullnetarja polake 17-vjeçare Zuzana Koseva i përshkroi ata si “thjesht shumë, shumë të lodhur, të tmerruar dhe të hutuar sepse nuk dinë çfarë të presin”.
Vullnetarët po përpiqeshin të organizonin ushqim dhe një tendë të ngrohtë për ta, tha ajo. Ajo u prek nga nënat e rraskapitura dhe fëmijët e vegjël, ndonjëherë të hutuar.
“Ata janë të kënaqur me një ëmbëlsirë, kështu që është e mahnitshme”, tha Koseva.
Një nënë mbajti një fëmijë në gjoks dhe, duke mbyllur sytë në atë që mund të ishte lutje, i preku ballët së bashku.
