Publicisti, Kim Mehmeti ka theksuar rëndësinë e familjes si institucion i vetëm që mbajti gjallë identitetin shqiptar në rrethinën e Shkupit gjatë periudhës së socializmit, kur shqiptarët nuk kishin institucione që t’i mbrojnë nga asimilimi dhe tjetërsimi nga pushtuesi.
Duke folur për librin e tij të fundit, “Ndryshku i Kohës”, në emisionin “Këndi i Debatit”, Mehmeti ka shpjeguar se shqiptarët në atë kohë përballeshin me mungesë të institucioneve të pranueshme për ta.
“Unë nuk ndjeja frikën se mund të tjetërsohesha, sepse nuk merresha me këtë gjë. Mirëpo, nëna më kujtonte gjithmonë që të ruaja identitetin tim. Mirëpo, nëna më kujtonte gjithmonë të ruaja traditat e familjes: edhe kur lija flokët më të gjata, më thoshte të shkurtroja, sepse nuk ngjaja si i yni dhe kisha ndryshuar. Pra, familja ishte institucioni më i rëndësishëm që e shpëtoi shqiptarinë në atë rrethinë, sepse ne nuk kishim institucione që na pranonin ose na mbrojnë. Në institucionet e atjeshme mund të futeshe vetëm nëse martoheshe me maqedonase dhe nëse haroje gjuhën shqipe, duke folur maqedisht njësoj si maqedonasit; përndryshe, nuk kishe hyrje atje. Në libër kam shkruar një fjali që nuk e harroj kurrë: babai më tha kur më dërgoi në shkollën e mesme: ‘Mëso shqipen, sepse kjo gjuha hap dyer’. Në ish-Jugosllavi ekzistonin gjuhë që të hapnin dyer dhe gjuhë që të mbyllnin dyer, gjuha shqipe ishte ajo që të mbyllte dyer,” ka thënë Mehmeti.
Ai ka shtuar se ky libër është një homazh për paraardhësit shqiptarë që flijuan gjithçka për të ruajtur identitetin e tyre.
“Këtë libër e kam shkruar për ata njerëz që flijuan gjithçka, që ne të mbetemi shqiptarë dhe të ruajmë identitetin tonë. Ai është për të mos u asimiluar nga pushtuesi. Vëllezërit tanë shqiptarë ortodoksë u bënë maqedonas, iu mor gjuhën dhe iu dhanë privilegje. Unë jam nga Reka e Epërme, ku kemi qenë gjysmë gjysmë: gjysma u islamizuan shumë vonë dhe gjysma mbetën ortodoksë, ndërsa sot pothuajse nuk ka mbetur asnjë shqiptar atje, edhe pse dikur ishin qindra mijëra. Neve na shpëtoi feja, dhe kjo është ajo për çfarë flas. Flas për periudhën socialiste, kur ekzistonin plane për t’i asimiluar shqiptarët,” ka thënë ai.
